Trong giao dịch tài chính, đặc biệt là Forex và Crypto, nhiều người mới thường thắc mắc spread là gì và tại sao nó lại ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Đây là một loại phí ẩn nhưng cực kỳ quan trọng, nếu không hiểu rõ, bạn rất dễ rơi vào cảnh “lệnh nào cũng âm tiền”. Bài viết này sẽ giúp bạn bóc tách khái niệm spread một cách rõ ràng, dễ hiểu và thực chiến nhất.
Spread là gì trong giao dịch tài chính?
Khi tham gia các thị trường như Forex, Crypto hay chứng khoán, bạn sẽ sớm gặp một khái niệm cốt lõi nhưng dễ bị bỏ qua: spread là gì. Spread là phần chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (ask) của một tài sản – và đây chính là một loại “phí ẩn” mà mọi trader đều phải trả, bất kể bạn có nhận ra hay không.
Spread là gì? Cấu trúc và cách hình thành giá mua – bán
Trong bất kỳ thị trường tài chính nào, mỗi tài sản đều có hai mức giá: giá mua (bid) là mức giá cao nhất mà người mua sẵn sàng trả, còn giá bán (ask) là mức thấp nhất mà người bán chấp nhận. Spread chính là khoảng chênh giữa hai mức giá này. Ví dụ, nếu giá bid của EUR/USD là 1.1050 và ask là 1.1053, thì spread là 3 pip. Spread không chỉ đơn thuần là con số kỹ thuật, mà là biểu hiện trực tiếp của chi phí giao dịch – và là nguồn thu chính của nhiều sàn môi giới (broker).
Spread trong Forex, Crypto và thị trường truyền thống
Mỗi thị trường có đặc thù riêng trong cách xác lập spread. Trong Forex, spread thường rất nhỏ do khối lượng giao dịch lớn và thanh khoản cao. Crypto lại có spread biến động hơn, đặc biệt với các altcoin ít thanh khoản.
Trong khi đó, chứng khoán thường có spread cố định ở các sàn tập trung nhưng vẫn bị ảnh hưởng bởi cung – cầu tại thời điểm khớp lệnh. Hiểu rõ spread trong từng thị trường giúp bạn tối ưu chi phí giao dịch và tránh bị “ăn phí” ngầm khi chưa kịp vào lệnh đã lỗ.
Các loại spread: cố định (fixed) và thả nổi (floating)
Spread không phải lúc nào cũng giống nhau. Fixed spread là mức chênh lệch được giữ cố định, thường thấy ở các sàn tạo lập thị trường (market maker) – phù hợp với người mới vì dễ tính toán. Trong khi đó, floating spread thay đổi linh hoạt theo thị trường, phổ biến ở các sàn ECN – cho phép trader tiếp cận mức giá tốt hơn trong thời điểm thanh khoản cao, nhưng có thể giãn rộng bất ngờ khi thị trường biến động. Việc chọn loại spread phù hợp cần dựa vào chiến lược giao dịch và thời gian vào lệnh của bạn.
Vì sao spread khiến người mới dễ bị lỗ?
Đối với nhiều nhà đầu tư mới, spread là gì thường chỉ là một thuật ngữ kỹ thuật – cho đến khi họ nhận ra mình mất tiền một cách “vô hình”. Spread không chỉ là chi phí nhỏ, mà nếu không hiểu rõ cách hoạt động, nó có thể khiến mọi phân tích kỹ thuật hay chiến lược giao dịch trở nên vô nghĩa.
Tác động của spread đến điểm vào/ra lệnh
Spread trực tiếp ảnh hưởng đến giá khớp lệnh thực tế. Khi bạn vào lệnh mua, bạn khớp ở giá ask (cao hơn), và khi bán, bạn khớp ở giá bid (thấp hơn). Điều này tạo ra một “vùng lỗ mặc định” ngay từ lúc bắt đầu giao dịch. Với spread 10 pip, bạn cần giá tăng ít nhất 10 pip chỉ để hòa vốn – nghĩa là bạn luôn bắt đầu trong thế bất lợi. Người mới nếu không tính đến yếu tố này, dễ vào lệnh sát vùng kháng cự/hỗ trợ và bị quét mất trước khi giá đi đúng hướng.
Sai lầm thường gặp: tưởng lãi nhưng thật ra lỗ
Một lỗi điển hình là nhìn biểu đồ thấy giá đã đi theo đúng phân tích, nhưng khi chốt lệnh lại lỗ. Nguyên nhân là do không để ý đến giá bid/ask khác nhau. Nhiều phần mềm hiển thị biểu đồ theo giá bid, nên khi vào lệnh mua – giá thực tế cao hơn biểu đồ; chốt lãi thì lại thấp hơn kỳ vọng. Sự lệch này do spread tạo ra, và nếu không hiểu bản chất, bạn sẽ liên tục gặp trường hợp “lãi ảo, lỗ thật”.
Spread cao khi nào? Các thời điểm cần tránh
Spread không phải lúc nào cũng ổn định. Trong các khung giờ thanh khoản thấp (như phiên giao dịch Á hoặc cuối tuần), hoặc khi có tin tức lớn, spread thường bị giãn mạnh. Các sàn giao dịch thường mở rộng spread để phòng ngừa rủi ro, và nếu bạn đặt lệnh vào thời điểm này – khả năng bị khớp giá xấu là rất cao. Đặc biệt với các đồng tiền ít thanh khoản hoặc các altcoin, spread có thể tăng đột biến, khiến giao dịch lỗ nặng chỉ trong vài giây dù không có biến động lớn về giá.
So sánh spread trên các sàn phổ biến hiện nay
Dù cùng là phí chênh lệch giữa giá mua và giá bán, nhưng spread là gì sẽ có biểu hiện rất khác nhau tùy vào sàn giao dịch và loại thị trường. Việc so sánh spread thực tế giúp nhà đầu tư chọn đúng sàn với tổng chi phí tối ưu nhất, thay vì bị “mắc bẫy” bởi những quảng cáo hoa mỹ như “0 phí” hay “spread thấp bất ngờ”.
Spread trên Binance, MEXC, OKX (Crypto)
Trong thị trường crypto, các sàn lớn như Binance thường có spread rất thấp trên các cặp thanh khoản cao như BTC/USDT hay ETH/USDT, đôi khi chỉ từ 0.01–0.05%. MEXC có spread nhỉnh hơn một chút, nhất là với các altcoin hoặc memecoin. OKX giữ mức spread tương đương Binance, nhưng vẫn có độ trễ nhất định ở các cặp ít phổ biến. Điểm cần lưu ý là spread ở sàn crypto phụ thuộc mạnh vào order book và khối lượng giao dịch – càng đông người mua bán, spread càng hẹp.
Spread trên Exness, ICMarkets, XM (Forex)
Trong thị trường Forex, sàn ICMarkets nổi tiếng với spread cực thấp (0.0–0.2 pip cho cặp EUR/USD ở tài khoản Raw Spread). Exness cũng có spread cạnh tranh, đặc biệt trên tài khoản Zero. XM thì thường có spread nhỉnh hơn, dao động 1.0–1.6 pip. Tuy nhiên, điều quan trọng là loại tài khoản: tài khoản Standard có spread cao hơn nhưng không thu phí commission, trong khi tài khoản ECN/Raw có spread thấp nhưng tính phí riêng.
Sàn có spread thấp nhưng phí commission cao?
Một số sàn quảng bá “spread siêu thấp”, thậm chí 0 spread, nhưng lại thu phí commission rất cao cho mỗi lệnh. Ví dụ: ICMarkets với tài khoản Raw Spread có thể chỉ tính 0.1 pip spread, nhưng cộng thêm $7/lot phí commission. Trong khi đó, một số sàn với spread 1.5 pip nhưng không thu phí commission lại có tổng chi phí rẻ hơn với người giao dịch nhỏ lẻ. Do đó, khi chọn sàn, bạn cần tính tổng cost per trade chứ không chỉ nhìn mỗi spread – đó là điểm khiến nhiều người mới bị lầm tưởng và mất tiền oan.
Cách tối ưu phí spread cho trader mới bắt đầu
Nhiều người mới bước vào thị trường tài chính thường bỏ qua yếu tố spread là gì, dẫn đến giao dịch nhiều nhưng không hiểu vì sao vẫn thua lỗ. Việc tối ưu chi phí spread là bước cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng để giữ vốn và tăng xác suất có lợi nhuận thực tế. Dưới đây là ba chiến thuật đơn giản nhưng hiệu quả để hạn chế việc “chảy máu phí” vì spread.
Giao dịch vào thời điểm thanh khoản cao
Spread luôn giãn nở khi thị trường ít người mua bán hoặc vào những thời điểm tin tức mạnh. Trader mới nên giao dịch vào khung giờ vàng như phiên London và New York đối với Forex, hoặc khung giờ trùng phiên Mỹ đối với crypto – khi đó thanh khoản cao và spread hẹp hơn rõ rệt. Tránh giao dịch vào cuối tuần, đầu tuần, hoặc lúc có tin tức “nóng” nếu bạn chưa quen xử lý biến động spread.
Ưu tiên tài khoản ECN hoặc Zero Spread nếu có
Nhiều sàn cung cấp loại tài khoản ECN (hoặc Raw Spread/Zero Spread), cho phép tiếp cận mức spread cực thấp, đôi khi chỉ 0.0 pip. Dù phải trả thêm phí commission, nhưng tổng chi phí thường vẫn thấp hơn nhiều so với tài khoản thường (Standard). Đặc biệt nếu bạn giao dịch khối lượng lớn hoặc theo chiến lược scalping, việc chọn đúng loại tài khoản có thể tiết kiệm hàng chục USD mỗi ngày.
Kết hợp công cụ báo spread để kiểm soát chi phí
Trader mới có thể dùng các indicator báo real-time spread trên MT4/MT5 hoặc các công cụ theo dõi từ TradingView, giúp kiểm tra trước khi vào lệnh. Một số ứng dụng mobile như Myfxbook hoặc cTrader cũng có báo spread trực tiếp, rất hữu ích để tránh mở lệnh lúc spread đang giãn mạnh. Kiểm soát được spread trước khi vào lệnh sẽ giúp bạn chủ động hơn và tránh được những “cái bẫy vô hình” làm giảm lợi nhuận.
Phân biệt spread với các loại phí khác khi giao dịch
Nhiều người mới thường nhầm lẫn spread là gì với các khoản phí khác như commission, slippage hay phí qua đêm (swap). Việc hiểu rõ từng loại phí giúp bạn đánh giá đúng chi phí thật sự cho mỗi lệnh và tránh bị “âm thầm” mất tiền.
Spread khác gì so với phí hoa hồng (commission)?
Spread là phần chênh lệch giữa giá mua (ask) và giá bán (bid) mà sàn thu lợi nhuận. Trong khi đó, commission là phí cố định bạn phải trả cho mỗi lệnh, thường áp dụng ở tài khoản ECN. Ví dụ: Một lệnh có spread hẹp 0.1 pip nhưng phí commission $7/lot có thể vẫn rẻ hơn lệnh không có commission nhưng spread bị đẩy lên 2–3 pip. Việc lựa chọn tài khoản nào tùy thuộc vào phong cách giao dịch và khối lượng bạn trade.
Slippage có liên quan đến spread không?
Slippage là hiện tượng giá khớp lệnh khác với giá bạn đặt, thường xảy ra khi thị trường biến động mạnh hoặc thanh khoản kém. Nó không phải là một phần của spread nhưng thường đi kèm với spread giãn. Spread là chi phí dự kiến, còn slippage là chi phí phát sinh không kiểm soát được. Nhiều người lầm tưởng khớp lệnh xấu là do spread cao, trong khi gốc rễ đến từ độ trễ hệ thống hoặc biến động đột ngột.
Spread và phí qua đêm: khi nào bị tính cả hai?
Phí qua đêm (swap) là khoản lãi hoặc lỗ bạn phải trả khi giữ lệnh qua đêm, áp dụng cho các cặp tiền tệ có lãi suất khác nhau. Khác với spread – tính ngay khi mở lệnh – phí swap chỉ phát sinh nếu bạn giữ lệnh qua một thời điểm nhất định (thường là 5h sáng theo giờ VN). Do đó, nếu bạn vừa mở lệnh với spread rộng, vừa giữ lệnh qua đêm, bạn có thể bị “đánh thuế kép” mà không biết, đặc biệt với lệnh sell các cặp có swap âm cao như XAU/USD.
Kết luận
Hiểu đúng về spread là gì không chỉ giúp bạn tránh mất tiền oan mà còn tối ưu được chiến lược giao dịch lâu dài. Dù là trader mới hay đã có kinh nghiệm, nắm rõ cách spread hoạt động là nền tảng quan trọng để kiểm soát chi phí và bảo vệ vốn. Hãy luôn kiểm tra spread trước khi đặt lệnh – đó là thói quen của những nhà giao dịch thông minh.
