Nhà đầu tư nhỏ lẻ mất 17 tỷ USD vì các công ty kho bạc Bitcoin đang trở thành chủ đề nóng trong lĩnh vực Tài chính – Tiền mã hóa, khi báo cáo mới từ 10X Research hé lộ làn sóng thua lỗ lớn do các cổ phiếu kho bạc tài sản số (Digital Asset Treasury – DAT) bị thổi giá vượt xa giá trị tài sản ròng (NAV). Hiện tượng “ảo tưởng NAV” khiến nhiều nhà đầu tư tin rằng mua cổ phiếu DAT đồng nghĩa với sở hữu Bitcoin gián tiếp, nhưng thực tế, họ đang trả giá cao gấp 3–4 lần giá trị thật.
Sự sụt giảm mạnh của các công ty như Metaplanet và MicroStrategy cho thấy mặt trái của mô hình “bán cổ phiếu premium để mua Bitcoin”, khi giá cổ phiếu rơi tự do và hàng tỷ USD vốn hóa bốc hơi. Bài viết sẽ phân tích chi tiết nguyên nhân, cơ chế vận hành của các công ty DAT, cùng những rủi ro, bài học và tác động dài hạn mà hiện tượng này gây ra cho thị trường tài sản số.
Một báo cáo mới từ 10X Research cho thấy nhà đầu tư nhỏ lẻ đã mất hơn 17 tỷ USD khi đổ tiền vào cổ phiếu của các công ty kho bạc tài sản số (Digital Asset Treasury – DAT), trong bối cảnh giá các cổ phiếu này bị đẩy lên cao gấp nhiều lần so với giá trị tài sản ròng (NAV) thực tế.
“Ảo tưởng NAV” và vòng xoáy thổi giá cổ phiếu DAT
Theo 10X Research, mô hình “bán cổ phiếu premium để mua Bitcoin” từng giúp nhiều công ty như Metaplanet hay Strategy (MicroStrategy) tăng trưởng mạnh trong giai đoạn thị trường hưng phấn. Tuy nhiên, khi niềm tin suy yếu, chính cơ chế này lại trở thành “con dao hai lưỡi” khiến giá cổ phiếu lao dốc mạnh.
Báo cáo cho biết trong giai đoạn 2024 – đầu 2025, các cổ phiếu DAT từng được giao dịch ở mức 3–4 lần NAV, khi nhà đầu tư tin rằng việc nắm giữ cổ phiếu đồng nghĩa với sở hữu gián tiếp Bitcoin. Khi thị trường đảo chiều, premium thu hẹp chỉ còn khoảng 1,4 lần NAV, kéo theo hàng loạt cổ phiếu DAT giảm sâu, xóa sổ hàng tỷ USD vốn hóa.
“Kỷ nguyên của phép màu tài chính đã kết thúc. Các công ty kho bạc Bitcoin đang phải đối mặt với thực tế: thị trường không còn tin vào câu chuyện NAV bị thổi phồng,”
Theo ước tính, nhà đầu tư nhỏ lẻ đã “trả thừa” khoảng 20 tỷ USD cho các cổ phiếu bị định giá quá cao, và thiệt hại ròng vào khoảng 17 tỷ USD sau khi giá cổ phiếu sụt giảm.
Metaplanet – Từ “ngôi sao DAT” thành ví dụ điển hình cho sự sụp đổ
Metaplanet là trường hợp điển hình của “ảo tưởng NAV”. Từng đầu tư 1 tỷ USD vào Bitcoin, nhưng có thời điểm vốn hóa thị trường của công ty tăng vọt lên 8 tỷ USD, tương đương premium 8x NAV. Khi bong bóng xẹp, vốn hóa chỉ còn 3,1 tỷ USD dù Metaplanet vẫn nắm giữ 3,3 tỷ USD BTC – khiến cổ đông bốc hơi hơn 4,9 tỷ USD.
Chỉ trong 6 tháng qua, giá cổ phiếu Metaplanet giảm 76%, từ 1.895 yên xuống còn 454 yên (theo dữ liệu Google Finance, ngày 20/10/2025). Sự sụt giảm này phản ánh mức lỗ trung bình 67% so với việc nắm giữ Bitcoin trực tiếp trong cùng giai đoạn.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc Metaplanet liên tục phát hành cổ phiếu mới để mua thêm Bitcoin, nhưng không tạo ra tăng trưởng từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Khi thị trường điều chỉnh, áp lực pha loãng cổ phiếu và sự phụ thuộc vào biến động của Bitcoin khiến giá cổ phiếu sụt giảm mạnh hơn tài sản cơ sở.
“Câu chuyện DAT” đối mặt thực tế mới
Theo các chuyên gia của 10X Research, làn sóng đầu tư vào các công ty kho bạc Bitcoin từng được xem là một cách tiếp cận gián tiếp để sở hữu BTC trong bối cảnh chưa có ETF spot. Tuy nhiên, mô hình này đã bộc lộ điểm yếu khi vòng xoáy premium–huy động vốn–mua thêm Bitcoin không còn bền vững.
Sự sụt giảm mạnh của nhóm cổ phiếu DAT cho thấy rủi ro hệ thống đang dần lộ diện: khi giá Bitcoin biến động, các doanh nghiệp dạng này không chỉ bị ảnh hưởng bởi tài sản nắm giữ, mà còn bởi niềm tin thị trường – yếu tố có thể bốc hơi chỉ trong vài tuần.
Với hơn 17 tỷ USD thiệt hại, báo cáo của 10X Research cảnh báo rằng “bong bóng DAT” có thể là quả bom hẹn giờ tiếp theo trong chu kỳ điều chỉnh của thị trường tài sản số, nhất là khi các công ty này vẫn dựa quá nhiều vào câu chuyện tăng giá Bitcoin để duy trì vốn hóa và khả năng huy động tài chính.
Tổng kết
Sự sụt giảm của Metaplanet và các công ty kho bạc Bitcoin khác là lời nhắc mạnh mẽ cho giới đầu tư rằng mua cổ phiếu DAT không đồng nghĩa với nắm giữ Bitcoin an toàn. Khi các premium NAV bị thổi phồng và mô hình tài chính thiếu bền vững, nhà đầu tư nhỏ lẻ chính là những người chịu tổn thất nặng nề nhất — minh chứng rõ ràng cho rủi ro của việc đầu cơ theo kỳ vọng thay vì giá trị thực.
